WETENSCHAP IN HISTORISCH PERSPECTIEF

Deze conferenties vinden plaats van 18u30 tot 20u op

DE MARKTEN
Oude Graanmarkt 5
1000 Brussel

Vrije toegang

Programma

Dinsdag, 25 oktober 2016
Andreas Vesalius : zijn betekenis in de 21ste eeuw door Prof. Bob Van Hee (UAntwerpen)

Andreas van Wesel werd op 31 december 1514 te Brussel geboren en werd later geneesheer. Reeds tijdens zijn studies krijgt hij toestemming om lijkdissecties door te voeren en zo de anatomie van het menselijk lichaam te bestuderen. In 1543 verschijnt zijn meesterwerk: de “Fabrica”, een zevendelig tekstboek met natuurgetrouwe illustraties over het menselijk lichaam. Gelijktijdig komt de “Epitome” klaar: een verkorte versie voor studenten.
Een spaanse navolger is Juan Valverde, wiens werk in de 16de en 17de eeuw zeer populair is en die vanaf 1566 o.m. ook gedrukt wordt bij Christoffel Plantijn.
Andreas van Wesel kennen we beter onder zijn latijnse naam nl. Andreas Vesalius en in 2014 werd zijn 500ste geboorteverjaardag gevierd met talrijke manifestaties. Vele nieuwe gezichtspunten kwamen tijdens de symposia, tentoonstellingen en publicaties hierbij naar voren.
Tijdens de voordracht zullen deze nieuwe gezichtspunten worden besproken, alsmede de invloed van Vesalius tot in de 21ste eeuw worden belicht.

Woensdag, 9 november 2016
Wetenschappelijke instrumenten uit de Renaissance; een reflectie over reizende instrumentenmakers en de rol van de Leuvense school door Prof. Koenraad Van Cleempoel (UHasselt)

Deze lezing gaat ervan uit dat kunst en wetenschap nauw verweven zijn in de renaissance. We bewijzen dit met de studie van een corpus wetenschappelijke instrumenten: astrolabia, globes, zonnewijzers en armillairsferen. We beschouwen deze instrumenten als ‘gematerialiseerde kennis’ en we benaderen ze zowel materieel als conceptueel: het zijn dragers van ideeën.
Er wordt bijzondere nadruk gelegd op de Vlaamse context: tussen ca. 1525 en ca. 1580 werd de Leuvense universiteitsstad het belangrijkste centrum voor het maken van wetenschappelijke instrumenten. Dat was enerzijds het gevolg van het wetenschappelijk onderzoek en de technische vaardigheden van Gerard Mercator (1512-1594) en Gemma Frisius (1508-1555). Anderzijds berustte de reputatie op de esthetische kwaliteiten en de precisie van de instrumenten. De versiering was gebaseerd op contemporaine modelboeken opgesteld door Antwerpse kunstenaars, terwijl de instrumentele kant de recentste wiskundige kennis weerspiegelde. De perfecte harmonie tussen het esthetische en wetenschappelijke aspect maakte de Leuvense instrumenten zo gegeerd op de Europese markt. De Antwerpse drukker en uitgever Plantijn verkocht talrijke instrumenten aan Spaanse verzamelaars. Filips II bezat vele Vlaamse instrumenten in zijn pasgebouwde bibliotheek in het Escoriaal.

Woensdag, 7 december 2016
De laatste hofastroloog: Jean-Baptiste Morin (1583-1656) door Prof. Steven Vanden Broecke (UGent).

In 1661 verscheen "Astrologia Gallica", het posthume meesterwerk waar de Franse mathematicus-astroloog Jean-Baptiste Morin (1583-1656) nagenoeg drie decennia aan had gewerkt. Het was Morins bedoeling om de astrologie eindelijk van de broodnodige metafysische en fysische basis te voorzien waar het haar gedurende millennia aan had ontbroken. Aangevat in een plaats en tijd waarin de wetenschappelijke revolutie van de 17de eeuw zich ten volle begon te ontplooien, lijkt Morins project wel een hopeloos anachronisme - het product van een hofastroloog uit de Renaissance, niet van een 17de-eeuwse houder van een koninklijke leerstoel wiskunde. In deze lezing zullen we proberen om deze indruk te doen verdwijnen door de intense relaties te exploreren die Morins activiteit onderhield met de geschiedenis van de astrologie en de wetenschappelijke revolutie.